Κείμενο: |
Το Κέντρο Εξωτερικής Πολιτικής (https://cfp.org.rs/center-for-foreign-policy) και το Ίδρυμα Hanns Seidel (https://www.hss.de ) διοργάνωσαν στις 8.2.2022, διαδικτυακό Συνέδριο για την Πρωτοβουλία "Open Balkan”. Οι ομιλητές έκαναν μια σύντομη ανασκόπηση των εξελίξεων και των μέχρι στιγμής συμφωνιών: - Στις 29 Ιουλίου 2021 οι ηγέτες της Σερβίας κ. Βούτσιτς, Αλβανίας κ. Ράμα και Βορείου Μακεδονίας κ. Ζάεφ , υπέγραψαν συμφωνίες για τη διακίνηση αγαθών, την πρόσβαση στην αγορά εργασίας και τη συνεργασία για την προστασία από φυσικές καταστροφές. - Συμφωνήθηκε, επίσης, η αμοιβαία αναγνώριση των πτυχίων και γενικότερα των τίτλων σπουδών και επαγγελματικής κατάρτισης. - Στις 2 Αυγούστου 2021, οι διευθυντές των ταχυδρομείων της Σερβίας και της Βόρειας Μακεδονίας, Zoran Đorđević και Jani Makraduli υπέγραψαν στο Βελιγράδι Πρωτόκολλο Συνεργασίας. - Στις 3 Αυγούστου 2021, με εντολή του Προέδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, στάλθηκαν τέσσερα ελικόπτερα του Υπουργείου Εσωτερικών της Σερβίας για να βοηθήσουν στην κατάσβεση πυρκαγιάς στη Βόρεια Μακεδονία. - Η συμφωνία για την ελεύθερη διακίνηση αγροτικών προϊόντων, τροφίμων και ζώων που επετεύχθη ανάμεσα στην Σερβία, την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας (Ανοιχτά Βαλκάνια), τέθηκε σε εφαρμογή. - Επίσης, στις συνοριακές διαβάσεις των τριών αυτών χωρών λειτουργεί ξεχωριστή λωρίδα ελεύθερης διέλευσης φορτηγών που μεταφέρουν αγροτικά προϊόντα, τρόφιμα και ζώα στην οποία δεν γίνεται κανένας έλεγχος. - Από τις 3 Ιανουαρίου αναγνωρίζονται αμοιβαίως όλα τα πιστοποιητικά κτηνιατρικού και φυτοϋγειονομικού ελέγχου μεταξύ των χωρών μελών της «Open Balkan». Η διαδικασία είναι απλή και το μόνο που απαιτείται είναι η έγκαιρη ενημέρωση μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την ημέρα διέλευσης του φορτηγού.
Από τις λοιπές παρεμβάσεις συγκρατούμε τις κάτωθι σκέψεις και προβληματισμούς: - Ο σκοπός της πρωτοβουλίας “Open Balkan” είναι να παρέχει περισσότερες ευκαιρίες για εμπόριο. Οι πολίτες των κρατών μελών θα χρειάζονται μόνο ένα δελτίο ταυτότητας για να επισκεφθούν άλλα κράτη μέλη, εξοικονομώντας χρόνο στα σημεία διέλευσης των συνόρων. Αυτή η οικονομική ζώνη προετοιμάζει τις χώρες να γίνουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα αγαθά και τα κεφάλαια μεταξύ αυτών των χωρών θα διακινούνται πιο γρήγορα και θα εξοικονομούνται περισσότερες από 30 εκατομμύρια ώρες διασχίζοντας τα σύνορα αυτών των τριών χωρών κάθε χρόνο. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά πως θα εξοικονομηθούν $3,2 δις, εκ , ενώ σύμφωνα με τους Σέρβους αξιωματούχους, η Σερβία θα εξοικονομήσει τουλάχιστον $1,5 δις. - Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας, πραγματοποιήθηκε επίσης ένα περιφερειακό οικονομικό “φόρουμ” στο οποίο συμμετείχαν περί τις 350 εταιρείες, από τις τρεις αυτές χώρες, αλλά και από την ευρύτερη περιοχή. - Όπως υποδηλώνει το όνομα της πρωτοβουλίας, η “Open Balkan” είναι ανοιχτή για όλους τους εταίρους από την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Κάθε συμφωνία στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας που υπογράφηκε από τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, τη Δημοκρατία της Αλβανίας και τη Δημοκρατία της Σερβίας, παραμένει ανοιχτή για να συμμετάσχουν, επίσης, οι εταίροι στο Σεράγεβο, την Ποντγκόριτσα και την Πρίστινα. Στόχος είναι η δημιουργία ενός κοινού χώρου για την ελεύθερη ροή ανθρώπων, αγαθών, κεφαλαίων και υπηρεσιών στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς και μια κοινή αγορά εργασίας. - Επισημάνθηκε το γεγονός ότι δεν είναι όλοι οι εταίροι της Western Balkans 6 Chamber Investment Forum (WB6-CIF-https://www.wb6cif.eu) έτοιμοι για υψηλό επίπεδο οικονομικής ολοκλήρωσης αυτή τη στιγμή, γι' αυτό υπάρχει το σύστημα των ομόκεντρων κύκλων ολοκλήρωσης για τα Σκόπια, τα Τίρανα και το Βελιγράδι ‘’στο κέντρο’’. Εξάλλου σε αυτή την αρχή, βασίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, με ορισμένα κράτη μέλη να είναι μέλη της ευρωζώνης και του χώρου Σένγκεν, ενώ ορισμένα άλλα όχι. Πόσο άραγε συμβατή είναι η ολοκλήρωση των Ανοιχτών Βαλκανίων με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση; Υπάρχει κάποιος σκεπτικισμός, ειδικά στο Μαυροβούνιο, σχετικά με το ότι η Open Balkan αποτελεί μια ανεπαρκή εναλλακτική λύση ως προς την ένταξη στην ΕΕ. Το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων φαίνεται θετικό καθώς υπάρχουν οι προϋποθέσεις να δημιουργηθεί μια οικονομική μηχανή της Ευρώπης, με βιώσιμους μακροπρόθεσμους ρυθμούς ανάπτυξης που υπερβαίνουν το 5% ετησίως. Ο μόνος παράγων που μπορεί να εμποδίσει τέτοιες προοπτικές είναι η επιστροφή στον μάταιο εθνικισμό. Με αυτό κατά νου, υπάρχει μια προστιθέμενη αξία της “Open Balkan”, διότι μέσω αυτής της πρωτοβουλίας ενισχύονται οι δεσμοί μεταξύ των ανθρώπων της περιοχής. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί μόλις πριν από αρκετά χρόνια ότι π.χ. Σέρβοι και Αλβανοί, εμπλεκόμενοι σε έναν “φαύλο κύκλο” συγκρούσεων εδώ και αιώνες, θα μπορούσαν να δεσμευτούν στο ίδιο όραμα της περιοχής; Πως βλέπουν δύο μεγάλες εμπορικές δυνάμεις την πρωτοβουλία αυτή; Οι ΗΠΑ στηρίζουν την πρωτοβουλία Open Balkan. Στη δε ΕΕ τα κύρια ζητήματα που εγείρουν ορισμένοι σκεπτικιστές είναι η προτίμησή τους για μια κοινή περιφερειακή αγορά, ήτοι μια πρωτοβουλία που γεννήθηκε από τη διαδικασία του Βερολίνου στην οποία συμμετέχουν και οι έξι εταίροι των Δυτικών Βαλκανίων. Αντίθετα η “Open Balkans” ξεκίνησε από τη Βόρεια Μακεδονία, την Αλβανία και Σερβία.
ΜΜ-09.02.2022 |