ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ AΡΧΕΙΟΥ

• Οικονομικό Περιβάλλον
• Οικονομική Κατάσταση
• Οικονομική Πολιτική

Το 2022, μια διετία μετά την διττή υγειονομική και οικονομική κρίση, λόγω της πανδημίας Covid19, η ιταλική οικονομία, σε περιβάλλον γεωπολιτικής αστάθειας, που ανάγεται στη ρωσο-ουκρανική σύρραξη, αλλά και οικονομικής ευθραυστότητας, απόρροια της πρωτοφανούς ενεργειακής κρίσης του 21^ου αιώνα, επέδειξε συμπεριφορά εξαιρετικής αντοχής.

Η ανθεκτικότητα της ιταλικής οικονομίας αποτυπώνεται στον υψηλό ρυθμό ανάπτυξης +3,7% το 2022, υπέρτερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (3,3%) και της ευρωζώνης (3,2%). Παρά την έντονη περιφερειακή αναπτυξιακή διάσταση της ιταλικής οικονομίας, το 2022, σύμφωνα με την Banca d’ Italia, παρατηρείται ήπια απόκλιση αναφορικά με τους περιφερειακούς ρυθμούς ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, 3,8% στα βορειοδυτικά, 3,7% στα βορειοανατολικά και 3,4% στα νότια έναντι εθνικού μέσου όρου 3,7%.

Η προστιθέμενη αξία του ΑΕΠ αυξήθηκε στις κατασκευές (+10,1%) και στις υπηρεσίες (+4,5%), ενώ μειώθηκε στη γεωργία, δασοκομία, αλιεία (-2,1%), καθώς και στις μεταλλευτικές και λατομικές, μεταποιητικές και άλλες βιομηχανικές δραστηριότητες (-0,2%).

Το 2022, οι τιμές του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή κατέγραψαν μέση ετήσια αύξηση 8,1%, έναντι 1,9% το 2021. Πρόκειται για την μεγαλύτερη αύξηση από το 1985, κυρίως λόγω της ανοδικής τάσης των τιμών της ενέργειας (+50,9% κατά μέσο όρο για το έτος το 2022, έναντι +14,1% το 2021). Ο πληθωρισμός επιταχύνθηκε τους φθινοπωρινούς μήνες και τον μήνα Δεκέμβριο σε ετήσια βάση ανήλθε σε 12,3%. Σύμφωνα με την Banca d’ Italia, περισσότερο από 70% του πληθωρισμού κατά το δ΄ τρίμηνο του έτους αποδίδεται στο υψηλό κόστος ενέργειας.

Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου αυξήθηκε σε όγκο κατά 9,7%, οι δαπάνες τελικής κατανάλωσης κατά 3,9%, οι εξαγωγές κατά 9,9% και οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών κατά 12,4%.

Το συνολικό ποσοστό ανεργίας παρέμεινε σταθερό γύρω στο 7,8%, ενώ το ποσοστό ανεργίας των νέων μειώθηκε οριακά στο 22,1% (-0,5 μονάδες).

Το 2022 το δημοσιονομικό έλλειμμα  ανήλθε σε €156.442 εκατ., παραμένοντας σε υψηλό επίπεδο -8.0% του ΑΕΠ, παρά την μείωση κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το  2021 (-9,0%).Το πρωτογενές ισοζύγιο (καθαρός δανεισμός της Γενικής Κυβέρνησης χωρίς τόκους) μειώθηκε από -5,3% το 2021  σε-3,8% του ΑΕΠ.

Το εξωτερικό εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών ανέκαμψε με εξαιρετικές επιδόσεις καθιστώντας τη συμβολή του ως κύριο συντελεστή μόχλευσης της οικονομικής ανάπτυξης, ενώ παρατηρείται διεύρυνση του ελλείμματος ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, εξέλιξη που ανάγεται στις υψηλές τιμές ενέργειας. Ειδικότερα, το δίμηνο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου 2022, οι εξαγωγές αγαθών παρέμειναν σταθερές, ενώ μειώθηκαν οι εισαγωγές. Το 2022, διαπιστώνεται εμπορικό έλλειμμα ύψους € -30,7 δισ. έναντι πλεονάσματος € 40,3 δισ. το 2021.

Η διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών δεν ανεκόπη, κυρίως λόγω της περαιτέρω επιδείνωσης του ελλείμματος ενέργειας. Ωστόσο, η καθαρή πιστωτική θέση στο εξωτερικό παραμένει σταθερή.

Η απομείωση του δημοσίου χρέους , με εξαίρεση το αρχικό έτος της πανδημίας, συνεχίζεται και το έτος 2022 διαμορφώνεται δε, στο χαμηλότερο ποσοστό της τριετίας, 141,0% (2019:134,1%, 2020:154,9%, 2021:147,0%).

Επισημαίνεται ότι η πολιτική ρευστότητα που επικράτησε το 2022, μετά την παραίτηση Draghi  και μέχρι τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, που αναδείχθηκε η Κυβέρνηση Meloni, προκάλεσε κερδοσκοπικές κινήσεις έναντι των ιταλικών κρατικών ομολόγων,  από Hedge Funds, ύψους  € 39 δισ., με συνέπεια η απόδοση απόκλισης 10ετούς ομολόγου από το αντίστοιχο γερμανικό (spread) να ανέλθει στις 230 μονάδες (26.08.2022) και εν τέλει, στα τέλη του 2022, να κατέλθει στις 213 μονάδες.

Κατά τη διάρκεια του 2022, η δημοσιονομική πολιτική επιλογή και προτεραιότητα της ιταλικής κυβέρνησης μετουσιώνεται σε υποστηρικτικές παρεμβάσεις προστασίας του κοινωνικού και παραγωγικού ιστού της χώρας έναντι δυσθεώρητων ενεργειακών επιβαρύνσεων με παρεμβάσεις ύψους € 9 δισ.